مقایسه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان
مقایسه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ایران وکشورهای دیگر نوشته : فاطمه مسعودی هاشم صادقی فاطمه مظفری چکیده بهینه سازی مصرف انرژی همواره یکی از دغدغه های اصلی کشور های در حال توسعه و کشور های توسعه یافته بوده است. با نگاهی به وضعیت کنونی مصرف انرژی در کشور و اتلاف بیش از اندازه آن در بخش های مختلف از جمله بخش های خانگی، ضرورت وضع قوانین و مقررات و تمهیدات الزم در جهت صرفه جویی مصرف انرژی، در کشور احساس می شود که یدین منظور مقررات ملی ساختمان یکی از مباحث خود را به این موضوع پرداخته است. هدف این تحقیق بررسی ساختار،اهداف وتحقیق و توسعه بهینه سازی مصرف انرژی در دیگر کشورها و بررسی تطبیقی آنها با تحقیقات بهینه سازی انرژی در ایران می باشد در این پژوهش مفاد مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان به صورت کاربردی مورد بررسی قرار میگیرد و پس از معرفی جایگاه ایران ودیگر کشورها در بازار انرژی دنیا، به بررسی اهداف، برنامه ها، اقدامات، سازمان ها و بودجه تحقیقات بهینه سازی مصرف انرژی در هر کشور پرداخته و نقاط قوت و ضعف برنامه ها بررسی می گردد . پس از آن مقایسه تطبیقی آنها صورت پذیرفته و در پایان راهکارهایی برای بهبود وضعیت تحقیقات در کشور ارائه می گردد. .مقدمه همان طور که تحقیقات نشان میدهد در حدود 06 درصد از درآمد سرانه یک جامعه، همواره در جهت مصرف انرژی هایی از قبیل خرید تاسیسات گرمایشی، سرمایشی، نگهداری آنها و خرید انواع سوخت به کار گرفته می شود .صرفه جویی در مصرف انرژی یکی از چالش های مهم جهان امروز است .در سالهای أخیر، افزایش نگرانی ها در خصوص تبعات زیست محیطی مصرف انرژی و گرم شدن کره زمین، اهمیت این موضوع را دو چندان کرده است .از سوی دیگر سهم بخش ساختمان در مصرف انرژی کشورها قابل توجه است، به همین دلیل در چند دهه أخیر، در اکثر کشورهای صنعتی اقدامات اساسی در زمینه اصالح الگوی مصرف با استفاده از ابزارهای مختلف از جمله تدوین مقررات و ضوابط صورت گرفته است. در ایران هم مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان با هدف صرفه جویی در مصرف انرژی در بخش ساختمان تدوین شد اما با توجه به اینکه مصرف انرژی در بخش ساختمان در ایران 2.85برابر متوسط مصرف جهانی است ،این سوال مطرح می شود که آیا این مقررات جامعیت و کارایی لازم را نداشته و یا اینکه در اجرای مقررات مشکل وجود داشته است .لذا در ادامه با دیدی موشکافانه مقررات ملی ساختمان در بحث صرفه جویی در مصرف انرژی، میزان جامعیت مباحث مطرح شده، شیوه اعمال و اجرای آنها بررسی خواهد شد و راهکارهایی در جهت پوشش نقاط ضعف و بازدهی بیشتر ارائه خواهد شد. 2 .چشم انداز نیاز جهانی انرژی بر اساس لغت نامه دهخدا مفهوم انرژی یکی از اساسی ترین مفاهیم فیزیکی است ولی تعریف ساده و در عین حال دقیق آن دشوار است ، معموالً انرژی را توانایی یا قابلیت انجام دادن کار تعریف می کنند. در یک دسته بندی کلی انرژی به دو دسته انرژی تجدید پذیر ) مانند انرژی حاصل از نور خورشید ، باد و جزر و مد که به محیط زیست صدمه نمی زنند ( و انرژی تجدید ناپذیر )شامل سوخت های فسیلی از قبیل زغال سنگ ، نفت و گاز طبیعی که بازمانده گیاهان و جانورانی می باشند( که میلیونها سال قبل می زیسته اند تقسیم میشود. کشور ایران از بزگترین و مهمترین کشورهای دارای منابع انرژی دنیا می باشد .بر اساس آمار سال.866-8660 ایران با سهم./. درصدی از بازار تولید نفت دنیا با تولید متوسط سهم ساالنه 890 میلیون تن نفت خام و 938 میلیون تن صادرات، سهم 3/3درصدی در تولید گاز با تولید 12983 میلیون متر مکعب و دومین کشور دارای ذخایر گاز یکی از بازیگران اصلی انرژی دنیاست تراز عرضه و تقاضای انرژی در کشور و همچنین شاخص شدت انرژی ایران نشان دهنده این است که حامل های انرژی در کشور بصورتی کارا استفاده نمی شوند . مصرف انرژی نهایی در سال9320 ،91/9930 میلیون بشکه معادل نفت خام بود که نسبت به سال قبل حدود 00/96درصد افزایش یافته است . در سال 9320 ، مصرف انرژی بخش خانگی و تجاری 91/990 میلیون بشکه معادل.2/7 درصد افزایش نسبت به سال قبل بوده است . در سوی دیگر ژاپن، کشوری است که به عنوان چهارمین مصرف کننده بزرگ انرژی بعد از آمریکا، روسیه و چین می باشد .بر خالف سه مصرف کنندة بزرگ دیگر که صاحب منابع انرژی داخلی نسبتا فراوانی می باشند، بیش از .2 درصد از انرژی مصرفی ژاپن از واردات تأمین می شود که این رقم در مورد نفت باالی 16 درصد می باشد .بدین ترتیب ژاپن در میان کشورهای بزرگ صنعتی مصرف کننده انرژی بیش از هر کشور دیگر در مقابل تغییرات ساختاری بازار انرژی آسیب پذیرتر است، لذا از دیرباز این کشور برای رفع اتکای شدید به انرژی وارداتی، به ویژه نفت، تمهیداتی در جهت صرفه جویی به شکل کاهش مصرف، افزایش کارایی و همچنین تنوع منابع تأمین آغاز کرده است که آثار بسیار مثبتی در افزایش کارایی و کاهش نرخ شدت انرژی در این کشور داشته است .طی چند دهه اخیر ژاپن از مصرف نفت در ترکیب کل انرژی به میزان قابل مالحظه ای کاسته و برای تأمین انرژی مورد نیاز از منابع زغال سنگ، انرژی هسته ای، گاز طبیعی و دیگر منابع استفاده نموده است. پس از بحران نفتی دهة 76 ، بهینه سازی مصرف انرژی از جمله اولویت های مهم دولت ژاپن بوده است و در نتیجه اقدامات انجام شده، در سال ۱۹۹۸ شدت انرژی بر واحد تولید ناخالص ملی، به .3 درصد کمتر کاهش یافته است . این اختالف در شدت انرژی به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد که یکی از آنها پرداختن به پژوهش و تحقیقات در حوزه انرژی می باشد که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی با عنوان” چشم انداز جهانی انرژی 8693 ، “که در 98 نوامبر 8693 منتشر شد، سهم کنونی سوخت های فسیلی در میان منابع انرژی برابر با 28 درصد است که مشابه با آمار .8 سال پیش بوده، اما به احتمال زیاد تا سال .863 در نتیجه گسترش منابع انرژی تجدیدپذیر، این سهم به .7 درصد کاهش مییابد. همچنین، گزارش سال 8698 آژانس بین المللی انرژی که”چشم انداز انرژی جهان در افق .853 ” را مد نظر داشته است، به این نکته اشاره داشته که جهان برای محدود کردن گرمایش جهانی به 8 درجه سانتیگراد نیازمند بهبود و ارتقا بهره وری انرژی است و سناریو جهان کارآمد” نشان میدهد افزایش بهره وری انرژی میتواند به سادگی و از طریق اتخاذ اقدامهایی که از نظر اقتصادی توجیه پذیر هستند، انجام شود . از این رو، تالشهای گسترده تر و بیشتر درباره بهره وری انرژی موجب کاهش رشد تقاضای انرژی جهان به نصف خواهد شد. 3 .مصرف انرژی در ایران بررسی جمعیت و مصرف انرژی در طی دو دهه گذشته نشان میدهد که در سال 9309 سرانه عرضه انرژی اولیه در کشور 76/0 بشکه معادل نفت خام بوده و این رقم در سال 9379 و 9329 به ترتیب به 26/96 و 33./9 بشکه معادل نفت خام رسیده است. ارقام مشابه برای سرانه مصرف نهائی انرژی در سه سال یاد شده به ترتیب 88./ و 76/7 و 19/96 بشکه معادل نفت خام میباشد. بنابر این مشاهده میشود که رشد سالیانه شاخصهای سرانه عرضه انرژی اولیه و سرانه مصرف نهائی انرژی در طی دوره مزبور به ترتیب 0 .و 93 درصد بوده است. افزایش فوق را نمیتوان تماماً به سطح رفاه جامعه مربوط دانست زیرا اگر شاخص شدت انرژی را در دو دهه اخیر مورد مطالعه قرار دهیم میبینیم که در سال 9309 برای تولید یک میلیون ریال کاال و خدمات در اقتصاد کشور حدود 92/9 بشکه معادل نفت خام انرژی اولیه به مصرف رسیده است و حال آنکه رقم مشابه در سال در سال 9329 برای تولید همین مقدار ارزش افزوده نزدیک به 23/8 بشکه . معادل نفت خام بوده است یعنی در سال 9329 اقتصاد ایران 8 برابر سال 9309 انرژی مصرف کرده تا بتواند همان مقدار کاال و خدمت را به جامعه عرضه نماید و این به دلیل مصرف غیر بهینه انرژی است. جدول )9 )سهم بخش ها در کل مصرف نهائی انرژی را طی یک دوره 86 ساله نشان میدهد. چنانچه از این جدول مشاهده میشود، در این دوره 86 ساله سهم مصرف فرآوردههای نفتی نسبت به کل مصرف نهائی انرژی از 7/20 درصد به 0 .درصد رسیده است. و همانطور که مالحظه میشود با اتخاذ سیاستهای مناسب به تدریج طی این بیست سال از سهم مصرف فرآوردههای نفتی و سوختهای فسیلی کاسته شده و به سهم مصرف گاز طبیعی و برق افزوده شده است. ولی مسئلةنگران کننده اینجاست که طی این دو دهه سهم مصرف نهائی انرژی برای بخش خانگی و تجاری از 7/37 درصد به 93 درصد رسیده است. در حالیکه این ارقام برای بخش صنعت و کشاورزی به ترتیب از 8/82 درصد به 8/83 درصد و از ./7 درصد به 9/9 درصد رسیده است. و این نشانگر آن است که سهم عمده مصرف انرژی در بخش غیر مولد است و مصرف انرژی غیر منطقی و غیر بهینه است. واقعیت آنست که رشد فزآینده و بیرویه مصرف انرژی ، رشد و توسعه اقتصادی جامعه را به نحو نامطلوب و غیر قابل قبولی تحت تأثیر قرار میدهد. جهت تأمین انرژی مورد نیاز و جبران کمبودها، نیاز به سرمایهگذاری بیشتر در بخش انرژی و واردات تجهیزات و فنآوریهای پیچیده تبدیل و انتقال انرژی میباشد. این امر به طور یقین باعث محدود شدن منابع اقتصادی، سرمایه و ارز مورد نیاز سایر بخشهای اقتصادی شده و روند تأمین و پاسخگویی به تقاضای سایر کاالهای اساسی جامعه را با مشکل مواجه خواهد کرد. بنابر این اهمیت مسئله بحدی است که تأکید به صرفهجویی و افزایش راندمان در فرآیندهای تولید و مصرف انرژی را ضروری میسازد. 4.پژوهش در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی در ایران در ایران دو وزارتخانه نفت و نیرو متولیان اصلی انرژی کشور می باشند .وزارت نفت بیش از 12 % عرضه انرژی اولیه را در کشور مدیریت می کند .با توجه به ضرورت های مطرح شده در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی در کشور، در سال 9371 شرکت بهینه سازی مصرف سوخت با هدف تدوین استاندارد مصرف سوخت های فسیلی در بخش های مختلف مصرف کننده تاس یس گردید . مسئولیت پژوهش در زمینه مصرف بهینه سوخ تهای فسیلی بر عهده این شرکت م یباشد. شرکت های ملی گاز و پاالیش و پخش فرآورده های نفتی نیز فعالیت هایی را در حوزه بهین ه سازی مصرف انرژی انجام می دهند که بیشتر بر روی اجرای راهکارهای صرفه جویی انرژی و فرهنگ سازی عمومی متمرکز است .وزارت نیرو نیز در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی الکتریکی فعالیت می کند که سازمان بهره وری انرژی )سابا(، مجری و توسعه دهنده فعالیت های بهینه سازی انرژی الکتریکی و سازمان انرژی های نو ایران)سانا( مسئول توسعه انرژی های نو در کشور است www.caue.ir در ایران سیاست یکپارچه ارائه شد ه ای در خصوص پژوهش های بهینه سازی مصرف انرژی وجود ندارد . عمده فعالیت های مدیریت مصرف انرژی در وزارتخانه های نفت و نیرو متمرکز می باشد .وجود دو مرکز برنامه ریزی و تصمیم گیری منجر به دوباره کاری ها و عدم امکان برنامه ریزی جامع که دربرگیرنده کلیه حامل های انرژی در کشور باشد گردیده است .جهت رفع این معضل، شورای عالی انرژی از بیش از 96 سال قبل پیش بینی شده است که تا کنون نقش خاصی ایفا ننموده است و عدم وجود سیاست یکپارچه در بخش پژوهش های انرژی و علی الخصوص بهینه سازی انرژی مشهود است .از سوی دیگر، شرکت های بهینه سازی مصرف سوخت و سابا نیز بعنوان متولیان بهینه سازی مصرف انرژی، برای پژوهش ها نقشه راهبردی پژوهش ندارند . در زمینه همکاری های بین المللی، وزارت نیرو نماینده کمیته ملی انرژی در ایران می باشد که فعالیت آن تنها به انتشار نشریه انرژی و برگزاری همایش دوساالنه بین المللی انرژی که هفتمین دوره آن با همکاری وزارت نفت برگزار میشود محدود شده است. رویکرد تجاری سازی نتایج پژوهش ها و پژوهش های مشتری محور در اظهارات اخیر مسئوالن پژوهش شرکت ها دیده می شود اما بعلت فقدان مکانیزم های حقو قی و مقررات مناسب، مشکالت متعدد تامین مالی پروژه های پژوهشی، قیمت نازل حامل های انرژی در کشور که بیشتر پروژه های تحقیقاتی، حتی در صورت برآورد خوشبینانه تحقق، دارای توجیه اقتصادی نیستند این رویکرد چندان موفق نبوده است . 5 .مبحث 91 مقررات ملی ساختمان مقررات ملی ساختمان و مبحث 91 این مقررات یکی از منابع اصلی در زمینه لزوم توجه به مبحث انرژی در ساختمان می باشد. طبق آیین نامه: این مقررات با ضعف جدی روبروست .مثالً آیین نامه برای دریافت پروانه ساختمان مدارك عدیده ای را فهرست کرده کهاجرای مبحث 91 مقررات ملی ساختمان پیشنیاز دریافت پروانه ساختمان میباشد اما در عمل مشاهده میشود که اجرایمقررات ملی ساختمان در سراسر کشور الزم االجراست در عمل به صورت کامل دریافت و کنترل نمیشود: 9. -گواهی صالحیت مهندس یا شرکت طراح 8-چک لیست انرژی :حاوی خالصه اطالعات زیر: الف( مشخصات پرونده ساختمانی ومهندس طراح ب( عوامل ویژه اصلی: -کاربری ساختمان سطح نیازانرژی ساالنه منطقه جغرافیایی احداث ساختمان ت (روش مورد استفاده جهت طراحی ساختمان از نظر صرفهجویی در مصرف انرژی ث (حدود ویژگیهای حرارتی گونههای مختلف مصالح وعایق حرارتی مصرفی ساختمان ج (مشخصات گروههای عناصر تشکیلدهنده پوسته خارجی ساختمان ح (ضریب انتقال حرارت ساختمان یا گرمای ویژه ساختمان خ(نوع انرژی مصرفی برای تامین سرمایش،گرمایش وآب گرم مصرفی د (نحوه تداوم استفاده ازساختمان)منقطع یا غیرمنقطع( ذ (نوع سیستم مکانیکی گرمایی و سرمایی، عایقکاری حرارتی و بازده آنها ر (میزان شدت روشنایی فضاها و نحوه کنترل آن 3 -نقشه های ساختمان :شامل پالن طبقات، پالن بام، نماها، مقاطع وجزئیات اجرایی پوسته 9 -مشخصات فیزیکی مصالح وسیستمهای عایق حرارت مورد استفاده در ساخت اجزای پوسته خارجی ساختمان : درصورت وجود برچسب انرژی برای بعضی تولیدات، مثالً برای عایقهای حرارت یا برای در و پنجره عایق، ترجیحاً از محصوالت برچسبدار استفاده گردد. .-مشخصات فنی سیتمهای تاسیسات گرمایی، سرمایی، تهویه، تهویه مطبوع 6 .نوع حامل انرژی در مبحث 91 مقررات ملی ساختمان در این مبحث، انرژی به دو نوع است :برقی )ساختمانهایی که بیشتر از 6 .درصد انرژی مصرفی آنها جهت، گرمایش، سرمایش، تهویه و تهویه مطبوع از نوع برقی است( و غیر برقی )ساختمانهایی که کمتر از یا مساوی 6 .درصد انرژی مصرفی آنها جهت، گرمایش، سرمایش، تهویه و تهویه مطبوع از نوع غیر برقی است(. این دسته بندی نشان از توجه ناکافی به سایر منابع انرژی دارد .البته انرژی الکتریکی از پرارزشترین انرژیهاست وآن را میتوان به راحتی کامالً به انرژی گرمایی تبدیل کرد و چنین توجهی در 91 به آن مناسب است اما در عصری که کشورهای پیشرفته دنیا استفاده از انژیهای تجدید پذیر، ارزان و در دسترس را در دستور کار خود قرار دادهاند، نیاز به برنامهریزی جامع و کاملی در تشویق و الزام به استفاده از انرژیهای تجدید شونده دیده میشود. در میان انرژیهای نو و تجدید شونده، انرژی تشعشعی خورشید از اهمیت بیشتری برخوردار میباشد .زیرا از نظر کمی، پتانسیل باالتری را داراست و از جنبه کاربردی نیز مطمئن و قابل دسترس میباشد[8[همچنین به کار گیری انرژی خورشید در مقیاس وسیع امری کامال عملی است، به طوری که میتواند جایگزین انرژیهای فسیلی و هستهای در یکی دو دهه آینده شود. در کشور ما اگر فقط یک درصد از وسعت کویرهای ایران برای نصب تجهیزات کاربری انرژی خورشیدی اختصاص یابد، انرژی قابل حصول در هر لحظه بیش از صد هزار مگا وات خواهد بود[ 3 .[لذا تغییر نگرش و رو آوردن به سمت انرژیهای نو و تجدید شونده امری غیرقابل انکار است. 7 .مصرف انرژی در مقام مقایسه با دیگر کشور ها نحوه مصرف انرژی در کشور موضوعی است که به دالیل متعدد در اولویتهای دست چندم مصرف کنندگان خانگی و یا صنعتی قرار گرفته است .در حالی که انرژی برای فعالیتهای تولیدی و راندمان انرژی کاالی صنعتی، دو عامل مهم تصمیم گیریهای اقتصادی در بازارهای جهانی است .بدون تردید درك وجود چرخه های تباه ساز اقتصادی در این موضوع، به حفظ ذخایر غیر قابل برگشت انرژی کشور منجر گردیده و با متحول کردن صنایع مختلف منجمله صنعت ساختمان مقدمات رقابت پذیری در بازارهای جهانی فراهم خواهد شد .مطالعات و بررسیهای علمی نشان میدهد که ساختمانهای اداری و مسکونی، یکی از اصلیترین کانون های اتالف انرژی هستند .برخی آمارها نشان میدهد که در هر ساختمان اداری به طور متوسط 12 ساعت در هفته انرژی برق ازطریق المپهای روشنایی اتالف میشود[9.[ احداث خانه ها با تکنیکهای پیشرفته عایقکاری در کشورهای سردسیر، از جمله سوئد و کانادا، با اینکه در چنین کشورهایی در برخی اوقات حرارت محیط به زیر36 -درجه سانتیگراد تنزل پیدا میکند، ولی برای گرم کردن ساختمانها مقدار انرژی و سوخت مصرفی از یک سوم آنچه که در کشور ما، حتی در نقاط معتدل مصرف میشود، کمتر است[ .].در مقام مقایسه میزان مصرف فرآوردههای سوخت در کشور، این رقم بیش ا ز 99 برابر کشوری چون هند است و این در حالی است که ایران با جمعیت 76 میلیونی [0[و هند با جمعیت یک میلیارد نفری یعنی .9 برابر ایران جمعیت دارد 8 .صرفه جویی در مصرف انرژی در بخش ساختمان به منظور بهبود مصرف و ارتقای بهرهوری انرژی در بخش ساختمان عالوه بر مواردی که پیشتر به عنوان کاستیها ذکر شد، متن مقررات و شیوه اجرای آنها نیز نیاز به بازنگریهایی دارد که همزمان با اصالح مقررات و فرهنگسازی در جامعه، اقتصاد و محیط زیست را نیز به تبع تحت تاثیر خود قرارخواهد داد. با توجه به دگرگونی هایی که در برآیند زمان و پیشرفت دانش بشر به وقوع میپیوندد نسبیت در وضع قوانین بشری همواره وجود داشته لذا جهت دستیابی به بهترین نتیجه همواره ارزیابی راهکارهای پیشنهادی و بهرهگیری از نظرات اندیشمندان اثربخش بوده است .لذا دو راهکار مناسب جهت بهبود مستمر مصرف انرژی در کنار وضع مقررات وضع شده را میتوان، بهره گیری از نظریات و مباحث روز معماری جهان در رابطه با انرژی و عملیات ارزیابی و بهبود وضعیت انرژی برشمرد. صرفه جویی در مصرف انرژی گامی اساسی است برای رسیدن به معماری پایدار [ 2 .[از طرفی معماری پایدار یا معماری همساز با محیط زیست با داشتن اصولی چون صرفه جویی در منابع، طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی و طراحی برای انسان از مهم ترین مباحث روز معماری جهان در رابطه با انرژی در حال حاضر است که برای رسیدن به این اصول از اهداف خرُدی چون انتخاب مصالح پایدار که سبب کاهش هزینههای انرژی در درازمدت میشود و انتخاب محصوالت سبز با قابلیت بازسازی و بازیافت باال و بوم آوری به عنوان شاخصهای مهم در دستیابی به خودکفایی و همچنین بهره گیری از عناصری چون نمای سبز یا بام سبز که با کاهش اثرات جزیره گرمایی، جذب سر و صدا، خنکسازی محیط، کاهش آلودگی آب و فاضالبها بهره میگیرد که عالوه بر اثراتئ مثبت زیست محیطی نقش مؤثری در کاهش مصرف انرژی دارد. همچنین معماری هوشمند با افزایش کارایی ساختمان، کمترین استفاده از مواد و انرژی و طول عمر بیشتر ساختمان عالوه بر صرفه اقتصادی در طوالنی مدت از راهکارهای مناسب جهت نیل به هدف صرفهجویی در مصرف انرژی در بخش ساختمان است. از طرفی ارزیابی پس از بهره برداری فرآیندی است سازمان پیدا کرده که براساس شیوهای منطقی سعی در ارزیابی از دیدگاه کاربران ساختمانهای ساخته شده موجود دارد، که مدت زمانی نیز از عمر آنها میگذرد [ 1[ و به بیان دیگر، ارزیابی پس از بهره برداری فرآیندی است که به موجب آن کارایی، عملکرد و انتظارات از یک ساختمان براساس سالیق ، تجارب و انتظارات کاربران آن ساختمان شامل کارکنان، مشتریان، متخصصان و همچنین ناظران ساختمان اندازهگیری میشود [ 96[ که با انجام این عملیات نقاط ضعف و قوت ساختمان شناسایی و در صدد رفع مشکالت و استفاده مجدد از نقاط قوت در سایر طرحها بر می آییم. از نقاط عطف در استفاده و اشاعه این روش در بررسی ساختمانها میتوان به حمایت مؤسسه تحقیقاتیDTI انگلستان از 86 عنوان تحقیقاتی بر روی ساختمانهای اجرا شده در سال .911 و تالش در توسعه ساختمانهای سبز در بریتانیا اشاره کرد که منجر به تجدید نظر در مقررات ساختمانی و سیاستهای برنامه ریزی شد [ 99 [ امروزه در کشورهای آمریکا، انگلستان، اسکاتلند و دیگر کشورهای توسعه پیدا کرده از این روش در ارزیابی ساختمان های بخش عمومی و خصوصی استفاده میشود و مؤسسات و شرکتهای زیادی در این زمینه فعالیت دارند [ 98 . [که در این مورد هم نیاز بحث و بررسی بیشتر در مقررات ملی ساختمان ایران دیده میشود. 1 .نتیجهگیری در سالهای اخیر” پایین بودن قیمت انواع حاملهای انرژی در کشور و نیز عدم مصرف بهینه آن در بخشهای مختلف، افزایش بی رویه مصرف و در نتیجه باال رفتن متوسط شدت انرژی کشور را در مقایسه با سایر کشورها به دنبال داشته است [ 93 . [از طرفی بررسی تجربیات کشورهای موفق در زمینه اصالح الگوی مصرف نشان میدهد که جامع نگری، هماهنگی سازمانهای ذیربط، دوری از بخشینگری، انسجام ضوابط و مقررات، جدیت در حوزه قانونگذاری و نظارت و دقت حوزه اجرایی از مولفه های مهم در کسب موفقیت بوده است [ 99 . [و این در حالی است که” در جهان امروز امنیت ملی اکثر کشورها در دسترسی مطمئن به انرژی بستگی دارد، بر این اساس کاربرد بهینه از آن مورد توجه بسیاری از دولتمردان و محققین بوده است [ 93 .[ لذا با توجه به سهم چشمگیر مصرف انرژی در ساختمان ، بر اساس آنچه گفته شد به نظر میرسد مقررات ملی نیاز به بازنگری با صرف دقت و حساسیت بیشتری دارد هرچندکه با توجه به پیشرفت همه روزه علوم و تکنولوژی نمیتوان قانون قطعی صادر نمود. با نگاهی به مصرف انرژی در ایران طی دو دهه 9309 الی 9329 به این نتیجه رسیدیم که سهم مصرف انرژی نهائی برای بخش خانگی و تجاری از 7/37 درصد به 93درصد رسیده است. در حالیکه این ارقام برای بخش صنعت و کشاورزی به ترتیب از 8/82 درصد به 8/83 درصد و از ./7 درصد به 9/9 درصد رسیده است. و این نشانگر آن است که سهم عمده مصرف انرژی در بخش غیر مولد است و مصرف انرژی غیرمنطقی و غیر بهینه است. با توجه به این مسئله و با توجه به محدودیت منابع انرژی فسیلی که منبع درآمد ملی کشور ما نیز محسوب میشود و مسائل زیست محیطی ناشی از مصرف منابع انرژی فسیلی تأکید به صرفهجوئی و افزایش راندمان در فرآیندهای تولید و مصرف انرژی را ضروری میسازد. از آنجائیکه بخش خانگی و تجاری یکی از بخشهای پرمصرف انرژی در کشور است. بهینهسازی مصرف سوخت هم از بُعد لوازم خانگی انرژی بر و هم از بُعد چگونگی ساخت بنا اهمیُت بسزائی دارد. با اجرای استاندارد مصرف انرژی در مورد تجهیزات انرژی بر خانگی و زدن برچسب انرژی بر روی آنها به مرور کاالها و تجهیزات انرژی برخانگی غیرکارآ از بازار مصرف حذف میگردند. همچنین با اجرای اقداماتی نظیر ممیزی انرژی در بیمارستانها، ساختمانهای اداری، هتلها و ساختمانهای مسکونی بهینهسازی مصرف سوخت در این ساختمانها انجام خواهد گرفت. 91 .مراجع [1]Nasrollahi Farshad ,Architectural Energy Efficiency for Arid and Semi-Arid regions, Future Megacities,Newsletter October 2012, TÜV Rheinland Consulting GmbH & Federal Ministry of Education and Research,Germany. 8-دهقانی، مرجان)9329)تکنولوژی :انرژی در ساختمان، مسکن و محیط و روستا، ، شماره 998 ، صص 06 3-داوری نژاد، مسعود؛ مبعوت، محمدرضا .راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان با رویکرد معماری پایدار، مجموعه مقاالت اولین همایش ملی معماری پایدار. 9-بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان ها، شهرداری ها،سال نهم شماره 19 ص 01 .-جوان، افشین)9371 )راهنمای مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، صرفه جویی در مصرف انرژی، مجله اقتصاد انرژی، .9 صص. -3 ، 93 شماره 0-مرکز آمار ایران، .932:98 7-شریفیان، میرشایان) .932 ، )بهینه سازی مصرف انرژی های تجدیدناپذیر، سومین همایش بهینهسازی مصرف سوخت ساختمان، تهران . 2-افشار نادری، کامران)9327 )معماری و محیط زیست ، معمار 92 ، ، ص 88 [9] Preiser, W.F., Rabinowitz, H.Z. & White, E.T. (1988). Post Occupancy Evaluation, New York: Van Nostrand Reinhold. [10] Barlex, M.J. (2006). Guide to Post Occupancy Evaluation. London: HEFCE/AUDE. [11] Jaunzens, D., ET AL. (2002). Post Occupancy Evaluation – a simple method for the early stages of occupancy.Journal of CIBSE. Available from: www.cibse.org/docs/Denice%20Jaunzens.doc. 98-فارسی، طیبه؛ هنردان، علی)9318 )ارزیابی پس از بهره برداریE.O.P روشی برای آزمون کارایی و عملکرد ساختمان از دیدگاه استفاده کنندگان؛ باغ نظر، – شماره 80 93 -خلجی، رقیه و دیگران؛ ارزیابی مبحث 91 مقررات ملی ساختمان با استفاده از مدلswot.